LANGWEER – De grote interne restauratie van de kerk van Langweer nadert zijn voltooiing. De gehoopte drie maanden bouwtijd werd uiteindelijk zeven. De vondst van verpulverd asbest in het zandbed gooide roet in het eten. Kerkrentmeester Piet Boer is desalniettemin zeer tevreden over het eindresultaat. ,,Het aparte is dat er een kerkgebouw wordt heropend, dat bijna precies hetzelfde is dan tien jaar geleden.”
Inklinking van veen zorgde voor verzakkingen in het kerkgebouw, dat in 1777 aan de Oasingaleane is gebouwd. De betonnen vloer lag inmiddels ruim twintig centimeter lager op het diepste punt. ,,De houten bankenblokken, die vastzitten aan de muur, kwamen scheef te liggen en raakten vervormd. Op een gegeven moment begint dat op te vallen. Er moest iets gebeuren”, blikt Piet Boer terug. In overleg met de Stichting Behoud Kerkelijke Gebouwen (SBKG) is een plan van aanpak gemaakt. ,,Dan ga je het traject van plannen maken in. Deskundigen onderzochten de bodem en de constructie. Bovendien kijk je wat er nog meer kan worden meegenomen. De verwarming was aan vervanging toe en ook installatietechnisch kon er nog wel wat worden verbeterd.”
Met een subsidieregeling kan een fors deel van de kosten, naar schatting zo’n vier ton, worden gefinancierd. ,,Wij zijn nog wel in beroep gegaan. De provinciale subsidie valt, in onze ogen op onterechte gronden, namelijk lager uit dan verwacht.” In eerste instantie was het plan om boorpalen aan te brengen en daarop de nieuwe vloer te leggen. Dit plan is onder druk van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed aangepast. ,,We mogen de ondergrond niet beroeren.” De beoogde aanpak is vervolgens aangepast. ,,Over het hele zandbed is een laag schuimbeton met wapening aangebracht. Het gewicht is ongeveer een kwart in vergelijking met normaal beton. De druk op de bodem wordt hierdoor lager. Deskundigen verwachten een stabilisatie van de verzakking.”
Het volledige interieur van het kerkgebouw is weggehaald, alleen het orgel en de preekstoel zijn blijven staan. De banken en hekjes zijn naar aannemer Vallinga-De Jong in Bolsward gebracht voor een opknapbeurt. De houten vloerplanken zijn vervolgens verwijderd. ,,Daarna is er asbestonderzoek gedaan. We hadden wel op een kleine sanering gerekend, omdat er asbest in de verwarmingsruimte en op zolder aanwezig was. Het bleek echter om een forse vervuiling te gaan. Er heeft ook asbest gezeten om oude verwarmingsbuizen dat in de loop van de tijd is verpulverd en in het zandbed terecht is gekomen. De sanering is een hele operatie geworden en heeft voor een flinke vertraging in restauratietijd gezorgd.”
De historische grafzerken zijn na de sanering verwijderd en bij een steenhouwer opgeknapt. Het zandbed is uitgevlakt en het schuimbeton aangebracht. De kisten voor de bankblokken zijn vervolgens op de nieuwe vloer aangebracht. De kanalen voor de nieuwe luchtverwarming lopen daar onder. ,,Er zijn tachtig roosters die de warme lucht door het kerkgebouw blazen. Het gaat om een warmtecirculatiesysteem. Vanwege het antieke hout en het monumentale orgel mogen de temperatuurverschillen niet groter dan twee graden per uur zijn”, vertelt Piet Boer, ,,Sowieso zijn alle kabels en buizen, ook die van de audio- en videoapparatuur, nu netjes weggewerkt. Voorheen hingen die her en der langs de muren. Oude scheuren zijn hersteld, de muren gesausd en het houtwerk geschilderd.”
De grafzerken liggen inmiddels weer op dezelfde hoogte als de vloer onder de banken. Tot zo’n acht centimeter van de bovenkant is er schuimbeton aangebracht. ,,Daar komen straks de karakteristieke estrikken weer op te liggen.” De oude vloerplanken zijn genummerd en worden op exact dezelfde plek teruggelegd. ,,Dat moet ook, de materialen zijn monumentaal.”
Met vrijwilligers uit het dorp worden alle koperen lampen en kroonluchters gepoetst, het bouwstof wordt weggehaald en de ramen gezeemd. Vlak voor de officiële opening wordt er nog een laatste hand gelegd aan het trottoir, het kerkpad en de begraafplaats. De openingshandeling zal op 1 juli plaatsvinden. De protestantse gemeente wil daar tegelijk een open dag aan koppelen. Door de opknapbeurt ziet het kerkgebouw er strakker uit. Bovendien is er elektrisch bediende zonwering gekomen in plaats van gordijnen. Dit zorgt voor een iets andere akoestiek, toch zal menigeen geen verschil zien. ,,De gemeente krijgt straks een kerkgebouw terug dat bijna precies hetzelfde is. Zo hoort het natuurlijk ook bij de restauratie van een monumentaal gebouw.”
(Foto's: De Zakenman)
