SINT NICOLAASGA – Geen rijke managers, geen geld dat naar Rusland, Zweden of Frankrijk wegvloeit en geen callcentrum waar men niet eens weet waar Idskenhuizen of Tjerkgaast ligt. Met Doniawerstal Energie is er een lokaal alternatief voor de commerciële energiebedrijven. De leden hebben zeggenschap over de energiecoöperatie, de winst wordt lokaal besteed en de contacten lopen via de mensen uit het eigen dorp. ,,We geane net yn bearefellen rinnen, mar wolle de enerzjy wer werom nei de doarpen bringe. Krekt as yn it ferline mei de nutsbedriuwen.”
Vertrouwd en eigen omgeving. Het zijn de kernwoorden van Doniawerstal Energie. De coöperatie is opgericht voor de voormalige gemeente Doniawerstal. De dorpen Idskenhuizen, Langweer, Tjerkgaast en Sint Nicolaasga hebben zich inmiddels aangesloten. Plaatselijk Belang Scharsterbrug heeft dat nog in overweging. Via NLD Energie wordt groen gas en groene stroom ingekocht tegen een sterk concurrerende prijs. Bijzonder is de bonus van minimaal 75 euro per lid. ,,Dit wolle we yn oerlis mei de leden ynsette foar projekten op it mêd fan duorsumens en leefberens fan de doarpen”, legt Almar Wimer Siebenga uit. Namens Plaatselijk belang Sint Nicolaasga is hij in de coöperatie vertegenwoordigd.
Doniawerstal Energie is de uitgebreide versie van de Idskenhuizer coöperatie Dieno, die ruim een jaar geleden opgericht door André Rijssenbeek, Rein de Wolff, Jan Sijtsma en Johannes Postma. ,,De opskaling is nedich foar in robúste kooperaasje. De útgongspunten binne lyk. We ha no in leuke klub frijwilligers, dy't de foardielen fan NLD Energie útlizze oan doarpsgenoten.” Leden beslissen mee over de coöperatie en de energiekoepel. ,,Se dogge boppedat sels projekten foar de mienskip en kinne meidwaan foar lokale duorsume opwekking.”
Siebenga heeft in het verleden bij energiebedrijven gewerkt en maakte de overgang van de coöperatieve naar de commerciële gedachte van dichtbij mee. ,,It bedriuw stie foarhinne tichtby en wie yn besit fan de gemeente of provinsje. De minsken hiene sa grip op it belied en de jildstromen. Los fan de fersmarging, want dêr war doetiids net by stil stean, mar mei de gasfabriek waard de enerzjy wol lokaal opwekt en dat soarge ek foar lokale wurkgelegenheid. No moat de Eemshaven stroom opwekke foar Rotterdam en de opbringsten gean nei it bûtenlân. Dan kloppet der wat net, dochs?”.
Her en der in Friesland ontstaan inmiddels vergelijkbare initiatieven als Doniawerstal Energie. ,,Wichtich is dat wy tegearre mei doarpsbelangen oplûke. De koöperaasje wol sich ek ynsette foar de mienskip. Foar elts lid kinne we op syn minst 75 euro werom jaan oan it doarp. It kin net sa wêze dat dit los fan it doarpsbelang stiet. Dat moat harmonieus gean, sûnder dat de ynwenners earne ta ferplichte wurde.” Met het meest ideale scenario schetst Siebenga werkgroepen waar vertegenwoordigers uit de verenigingen van plaatselijk belang en Doniawerstal Energie nadenken over plaatselijke initiatieven op het gebied van duurzaamheid. ,,Ideeën oer sinnegreides, isolaasje fan wenningen, wynmûnen, nim mar op kinne sa byinoar brocht wurde. De leden fan de koöperaasje stelle úteinlik it jild beskikber. De beslútfoarming en jildstreamen moatte transparant wêze.”
Vanuit de coöperatieve grondhouding is het voor Doniawerstal Energie niet toegestaan om actief leden te werven, door langs de deuren te gaan. Bekendheid wordt gegenereerd door verschillende informatiebijeenkomsten. Ook stonden er vrijwilligers op de kerstmarkt van Langweer en heeft ook de supermarkt van Sint Nicolaasga toestemming gegeven aan de coöperatie om een kiosk in de winkel in te richten. Momenteel is men in het bestuur bezig om de taken te verdelen, waarbij gezocht wordt naar vrijwilligers met een eigen specialiteit. ,,Immen dy't him bûget oer finansjele konstruksjes, immen foar de kommunikaasje, immen dy't kunde hat oer lokale opwekking, neam mar op. Sa wurde jo in solide en betroubere organisaasje. Wy binne no drok dwaande om dat fundament sterk te meitsjen. De frijwilligers út de doarpen foarmje dêrby it ferkeapapparaat.”
Doniawerstal Energie kijkt nadrukkelijk naar andere initiatieven onder de Friese koepel van Ús Koöperaasje en trekt daar mee op. Zo zijn er bijvoorbeeld ook al coöperaties in Terherne en Akkrum opgericht en is men op Ameland al ver met lokale opwekking. ,,Tink bygelyks oan in webstek, de boekhâlding en saakkundigens oer duorsame projekten. Wy moatte it tsjil net op'e nij útfine, as oaren al ûnderfining ha mei dat soart saken.” Volgens Siebenga is Reduzum een mooi voorbeeld waar lokaal opgewekte energie op een goede manier aan het dorp ten goede komt. ,,Dêr lizze sinnekollektoren op de skoalle en kinne de bern op in skerm sjen hoefolle stroom der opwekt wurdt. Sa fergrutsje jo de bewustwurding oer duorsumens. Wy tinke no nei oer de mooglikheden yn ús doarpen. It giet stadich, moar jo moatte earne begjinne.”
