SINT NICOLAASGA - Ongeveer driehonderd verschillende soorten houtjes staan in de kasten van Douwe Sikkes. De 72-jarige Sint Nykster verzamelt al ruim dertig jaar ouderwetse schaatsen.
De liefde voor de sport schaatsen begon in 1966. Logisch was het niet, want de Sint Nykster was geen sportman. Groenteboer Bauke de Vries wilde SchaatsTrainingsclub Doniawerstal (STD) oprichten. Of Sikkes lid wilde worden. Dat Douwe Sikkes niet kon schaatsen, dat kon De Vries niets schelen. ,,Dat kinst wol leare.” De Sint Nykster besloot lid te worden. Hij kreeg de smaak te pakken en bleek talent te hebben. Sikkes ontwikkelde zich als langebaan- en marathonschaatster. Op wedstrijden won hij prijzen. ,,Ik ha oant 1987 ta in soad wedstriden riden. In topper wie ik net. De prachtjierren wiene tusken 1972 en 1976.” 
Een van de meest memorabele wedstrijden was die in 1974 in Noorwegen. Sikkes had nog nooit gevlogen. Een groep van zeshonderd man vertrok naar de Lillehammer om daar tweehonderd kilometer op de schaats af te leggen. De heenreis ging met horten en stoten. ,,De motor fan it fleantúch startte net.” Na twee uren sleutelen begon de reis. De tocht op het Noorse Mjøsameer was loodzwaar. ,,It wie kwalsteriis, snie-iis. Ik bin wit net hoe faak fallen. Uteinliks kaam ik als 52ste oer de finish.” Twee dagen later, op 4 maart, keerde Sikkes weer huiswaarts. Opnieuw waren er onderweg problemen. Op Schiphol werd een vliegtuig gekaapt. De schaatsers vlogen door naar Rotterdam en moesten daarna maar uitzoeken hoe ze bij hun auto in Amsterdam kwamen. ,,It wie in hiele ûnderfining.”
De marathonschaatser heeft de Friese Elfstedentocht driemaal officieel gereden. In de jaren 1985, 1986 en 1997 behaalde hij het kruisje. Onofficieel reed hij de tocht der tochten samen met een paar anderen in 1996 uit. ,,We stapten op 5 ferbrewris yn Sleat op it iis en oan de ein fan de dei wiene we der wer.” Sikkes had een snipperdag bij zijn werkgever Douwe Egberts in Joure opgenomen. De volgende dag hing aan zijn computerscherm een felicitatie. Op de fiets legde hij de ruim tweehonderddertig kilometer al 52 keer af.
Het schaatsen bracht Sikkes veel plezier, maar een onfortuinlijk moment zette hem acht weken aan de kant. Op het ijs van Thialf keerde in 1986 een schaatser om en reed met een noodvaart tegen Sikkes aan. De Sint Nykster kwam ten val en belandde op zijn hoofd. ,,Ik wie út ‘e tiid. Fan it momint sels wit ik neatmear. Twa uren bin ik kwyt. Myn maten ha de sleutels fan de auto út myn bûse helle. Se seagen al dat it net goed wie. Dochs bin ik noch nei myn jas en skuon rûn. Dat hie net moatten, docht efterôf bliken. Thús wurde ik pas wekker. Ik hie een swiere harsensskodding. Acht wiken moast ik rêst hâlde.” Terwijl Sikkes van de klap herstelde, kreeg hij van een bekende een paar houtjes. De schaatsen waren flink versleten: het hout was voor een deel vergaan en het leer hing er troosteloos bij. ,,Dan hast wat te dwaan, wie syn redenaasje. It wie de start fan dizze hobby.” 
In dertig jaar tijd heeft Sikkes flink wat rommelmarkten, braderieën, hobbybeurzen en kringloopwinkels bezocht. Kennissen nemen ook weleens een mooi exemplaar voor de verzamelaar mee. Zijn collectie is flink gegroeid. Hij begon met een kastje op zolder en nu is een complete kamer ingericht. Veel van de schaatsen zijn door hemzelf opgeknapt. In de voormalige slaapkamer ruikt het vaag naar hout, lak en motorolie. Het laatste goedje wordt door Sikkes gebruikte om het ijzer van de schaatsen weer in optimale staat te krijgen. ,,Ik fyn it prachtich om dingen dy’t er net mear útsjogge op te knappen. Foar it hout brûk ik boatlak, mar it kin ek mei bijewaaks.” Het leer komt uit oude schooltassen. Sikkes heeft ook weleens het leer van een oud bankstel gebruikt. ,,It is kreatyf wurk.”
Sikkes is lid van Verzamelkring De Poolster. Het is een ‘verzamelkring voor liefhebbers van de geschiedenis van het ijsvermaak’, zoals ze het zelf omschrijven. Een bekende uit Jubbega wees hem op het bestaan van de club. Tweemaal per jaar is er een ruilbeurs. Hier haalt Sikkes tegenwoordig een deel zijn zijn verzameling vandaan. De club biedt met veilingen de schaatsen van andere verzamelaars aan. De prijzen per kavel liggen flink uiteen: van twee tot zeshonderd euro.
In zelfgemaakte, verrolbare open kasten staat de waar uitgestald. ,,Alles is krekt opnei yndield”, vertelt hij. Bovenop liggen prachtige Amerikaanse exemplaren met een koperen versierde band, leren veters en een puntgaaf stuk hout eronder. Het ijzer krult aan de voorkant omhoog en zit aan het hout vast. De schaatsen komen uit het jaar 1860. ,,Dizze redens binne geskikt foar minksen met swakke ankels. De bân hâldt alles op it plak. De redens wiene net yn dizze staat toen ik se kriich. Ik ha der oar leer op setten om se wer yn âlde steat werom te bringen.”
Sikkes heeft schaatsen van Engelse, Duitse, Belgische, Nederlandse en Amerikaanse producenten. Koperen knopjes, doorlopers, platte kop, ronde kop en Brabantse klompjes; de termen vliegen voorbij. ,,Dit binne Keninginneredens”, wijst Sikkes. ,,Se binne yn 1892 makke en ha bysondere fuotplaten, fersierd learwurk en gjin fiters. Moai spul, hé?” 
Helemaal onderop ligt een bijzonder paar Groninger schaatsen, door Ubel Wierda uit Winsum in Groningen in 1890 gemaakt. Sikkes had wel gezien dat de ijzers los van het hout stonden, maar het doel ervan kende hij in eerste instantie nog niet. Toevallig deed hij het antwoord op bij Lasaulec in Heerenveen, waar een werknemer de schaatsen van zijn moeder herkende. Met deze schaatsen konden lange afstanden gereden, maar door het ijzer om te draaien veranderde de schaats in een kunstschaats. ,,Se moasten earst nei de ijsbaan komme en dêr draaiden se de izers om. De froulju en manlju koene dan pronkjeriden.” Sikkes vond zelf ook de liefde op het ijs. Zijn vrouw trainde bij De IJsvogels uit Surhuisterveen. Op het ijs van Thialf kwamen ze elkaar tegen. Na vijf jaar ‘viel het kwartje’.
Na zijn hersenschudding werd de marathonschaatser trainer bij STD. Drie jaar geleden vond hij het welletjes, al valt hij af en toe nog in. SchaatsTrainingsclub Doniawerstal (STD) heeft nog steeds een trouw lid aan Douwe Sikkes. Hij is nu erelid. ,,Ik ha libbenslang krigen”, lacht hij. Sikkes is ijsmeester van de baan in Sint Nicolaasga en doet het onderhoud namens IJsclub Donia. ,,It reedriden had myn hiele libben behearst en dat docht it noch. Ik genietsje der eltse dei fan.”
(Foto's: De Zakenman)
