SINT NICOLAASGA – Scheuren in de voegen en aantasting door zout aan het metselwerk in de rooms-katholieke kerk van Sint Nicolaasga worden aangepakt door Arnold Gras van Kramer's Bouwbedrijf. Een uiterst nauwkeurig werkje, omdat de monumentale uitstraling niet mag worden aangetast. ,, Unmooglik om in eintiid oan dit wurk te keppeljen.”
Gras rijdt de hoogwerker weer op z'n plek. Vanwege het weekend is die tijdelijk op een andere plek neer gezet. Hij wijst op een soort papiermaché-laag die hij heeft aangebracht op het roostvenster van de kerk. Het gaat om het zogenoemde Saltsorb, vrij naar het Nederlands vertaald zoutslurper. Het product verwijdert uitbloeiingen van zouten uit de gemetselde muren en gewelven. ,,It salt soarget der foar dat de stienen ôfbrokkelje”, legt Gras uit.
De kerk is ooit gebouwd met kleibakstenen. ,,It measte klaai kaam doetiids út de Súdersee, sâlthâldende klaai dus. Ik tink dat de goaten te lang lekt ha, wêrtroch der wetter yn de muorren komt.” Het zout trekt op den duur uit de stenen, waardoor die langzaam maar zeker wit uitslaan en afbrokkelen. Door het toepassen van de Saltsorb wordt het proces geremd. De mineralen trekken het zout uit de steen . Het zout en Saltsorb kan vervolgens met een stofzuiger worden weggezogen.
In het metselwerk van de gewelven boven het middenschip en de zijbeuken zijn scheuren ontstaan. De oorzaak ligt in het bewegen van het kerkgebouw. ,,De gewelven leune tsjin de reade betonnen riffen. Der sitte no op ferskate plakken seis oant tsjien millimeter romte tussen. Dy meitsje ik skjin, iepen en úteinlik wer ticht mei in kalkmortel, want in sementmortel is te hurd.”
Bij deze reparatiewerkzaamheden komen vakmanschap en concentratie om de hoek kijken, omdat de kleurschakering volgens Monumentenzorg precies hetzelfde moet zijn. ,,Dat hâldt yn dat jo net op de normale wize sa as yn 'e bou foegje kinne. Dan soene jo it hiele gewelf en sa de hiele tsjerke skjinmeitsje moatte. Dat kinne jo net weagje.”
Arnold Gras dook in de archieven van de kerk om de vroegere verhouding van de voegspecie te vinden. Uiteindelijk heeft Gras vijftien mengsels gemaakt, die bij de kleur van de voegen passen. Door de lichtinval, de verbranding van kaarsen en andere oorzaken zijn de voegen lang niet overal gelijk van kleur. De staafjes van de verschillende speciemengsels legt hij naast de voegen om te kijken welk mengsel overeenkomst met de kleur van de voeg. ,,Ik bin mei regulier foechsân begûn, mar al gau dy bliken dat dy te helder en te skjin is.” In zijn zoektocht naar de juiste zandsoort probeerde hij ook Woudzand, dat hij op de begraafplaats achter de kerk wist te liggen. Dat leverde uiteindelijk de juiste kleur op.
Speciaal voor de klus in Sint Nicolaasga maakte Gras een houten bak met vakjes voor witte en grijze cement, kalk en zand. Met een koffieschepje en een theeglas maakt hij mengsels met de juiste verhoudingen. ,,Ik ha in kaart mei de ferhaldings foar de fiiftsjin ferskillende foechmengels.” Ook heeft hij nog een bakje met cementzwart dat hij voor de voegen in de rode stenen gebruikt. Deze zijn n.l. grijs tot zwart.
Gras is blij dat hij zich bezig mag houden met de klus in zijn woonplaats. Sinds Pasen is hij iedere dag in de kerk te vinden. Het parochiebestuur zocht voor de klus iemand die ook op een andere manier bij de kerk betrokken is. Gras is onder andere lid van het koor Meiinoar. Vorig jaar werkte hij ook al een half jaar aan de gewelven, maar dan van boven af. ,,Ik wit no eltse hoek yn de tsjerke wol te finen.” Ook wilde het parochiebestuur graag het werk uitzetten bij een bedrijf uit het dorp. ,,De kosten fan it wurk falle net de begrutsjen. It wurk wurdt yn rezjy dien. Ik ha in soad kontakt mei Wieger de Jong fan Monumentenzorg. Ik meitsje foto's om saken fêst te lizzen en oerlis mei hem oer oplossings. Sels bin ik altiten mei ûnderhâld besich, dat hat myn ynteresse.”
Het werk is de laatste fase van het zesjarig onderhoudsplan aan de kerk. Wanneer de aanpak klaar is, durft Gras niet te zeggen. ,,Der ûntstean gjin nije skuorren, mar wanneer it klear is... Dêr falt gjin tiid op te plakken.”
(Foto's: Persbureau Noordoost)
