SINT NICOLAASGA – Hinke Fiona Cnossen uit Sint Nicolaasga heeft een voorliefde voor zeldzame dierrassen. Met name het Groninger paard is haar grote liefde. Met haar Dekstation De Hynstekamp probeert ze het paardenras in stand te houden.
,,Hop hop!” Hinke Cnossen laat de hoge tonen over het land schallen. De Groningse hengst Elgar hoort haar wel roepen. Het dier spitst zijn oren, maar het paard heeft er geen zin in. Twee minuten geleden heeft hij zijn kunstje al vertoond. Precies op het moment dat de fotograaf zijn telelens uit de auto haalde. Schoppend, bokkend en dravend genoot hij van zijn vrijheid in het land aan de Heide in Sint Nicolaasga. Nu de fotograaf terug is, zijn de klavers aan de andere kant van de wei interessant. Hinke Cnossen haalt haar schouders op. ,,It is net oars.”
Een Friezin die een voorliefde voor Groninger paarden heeft, kan dat wel? Cnossen lacht: ,,It is no de offisjele namme. Eartiids neamden wy it Bovenlanders. Sint Nyk hie yn it ferliene in soad fan dizze hynders. De Van Eysinga’s fan stoeterij De Oorsprong fokten mei it ras, de familie Homminga fan it froegere hotel It Wite Hûs yn Sint Nyk hie Grinzer hynders en bij familie De Hoop oan Huisterheide waarden de hynsten halden.”
Het ras mag dan wel onbekend zijn, de kracht van het Groninger paard is dat niet. De dieren worden voor onder andere de reddingsboot van Ameland gebruikt. Het Groninger paard was bijna uitgestorven. Het zeldzame ras telde in 1978 nog maar één hengst, Baldewijn, en twintig merries. De hengst werd ternauwernood van de slacht gered en daarmee kreeg het ras een nieuwe kans.
Hinke Fiona Cnossen is sinds 2004 ‘fereale’ op het Groningse paard, maar de interesse voor zeldzame rassen was al veel eerder geplant. ,,Op ‘e middelbiere lânbouskoalle te Snits hie ik fan Anno Fokkinga les. Yn pleats fan ús biology op de tradisjionele wize te learen, fertelde hy ús hoe oft genetika op kleur wurket. Wat bart der asto in swarte ko mei in reade bolle krúst? Hy fertelde altyd fol passy oer de bisten. Der is foar my de basis foar seldume rassen lein.”
Na haar studie werd Cnossen in 1998 foktechnisch inspecteur voor de Stichting Zeldzame Huisdierrassen. Het Groninger paard had gelijk haar aandacht. Ze is inmiddels vicevoorzitter van de Stamboek Vereniging Het Groninger paard. De vereniging waakt voor inteelt. Het stamboek probeert daarnaast het uiterlijk van de dieren uit 1960 aan te houden. Dat zorgt soms voor de nodige uitdagingen. ,,It byld fan it Fryske hynder is de ofrunne jierren feroare. It hynder is ranker wurden, eleganter. Dat is foar it Grinzer hynder net nedich. Dit ras hat mear bespiering en is sterker as oare hynders. It is in ras dat foar de boer goed ynsetber is. De hynders drave flak en binne hiel sterk. Elegant binne se net, maar dat is ek net it doel.”
Het dekstation in Sint Nyk heeft sinds 2004 voor een aanwas van 25 veulens gezorgd. Tegenwoordig zijn er ongeveer tweeduizend Groninger Paarden, waarvan vijfhonderd fokmerries en tien hengsten. Elgar is één van die hengsten. Het paard van Cnossen is een directe afstammeling van Baldewijn; het is de pake van Elgar. De hengst is in 2009 geboren en in 2013 door de keuring van het stamboek gekomen. De zoon van Elgar, Epke van Terschelling, is onlangs als jongste hengst Groninger paard aan het stamboek toegevoegd. De volgende hengstenkeuring is in februari 2021. De regionale keuringen voor veulens en merries zijn dit jaar uitgesteld vanwege de coronacrisis. De eerstvolgende keuring is gelijk de landelijke (Nationale) keuring op 12 september te Tolbert in Groningen.
Elgar draaft ondertussen nog een paar rondjes. Cnossen laat de merries verderop zien. Drie stuks lopen in het weiland. Twee Groninger paarden en het Fryske hynder Afke. Hinke Cnossen heeft in totaal dertien paarden in haar dekstation. Haar eerste Groninger paard was Maaike van Boukemaheerd. ,,Dêr is it allegearre mei begûn.”
De zeldzame rassen van Hinke Cnossen blijven niet tot paarden beperkt. In de box naast die van Elgar ligt het Nederlandse landvarken Stien. Om haar heen cirkelen een achttal biggen op zoek naar de spenen. Stien steekt nieuwsgierig de snuit naar buiten. ,,Dat sjochsto omtrint net mear, in baarch yn in stâl. Se sitte tsjintwurdich allegearre efter sletten doarren.”
In het gebouw van De Hynstekamp waken de Fryske Wetterhûnen Sven en Willem. Bij Hinke Cnossen thuis scharrelen nog een aantal Fryske Hinnen en staat een Nederlandse landgeit in de tuin. ,,It is in bytsje in sport wurden. Ik fyn it wichtich om ús kulturele erfguod te behâlden. Dizze rassen passe hjir. Hja binne foar it Fryske plattelân ûntwikkele. Dat moatte wy koesterje.”
(Foto's: De Zakenman)
