LANGWEER – Het water trekt. Romano Straatman uit Langweer is niet alleen groot liefhebber van skûtsjesilen, hij heeft inmiddels ook ervaring opgedaan als matroos op een binnenvaartschip. ,,De frijheid op it wetter befalt my. Boppedat is der altiten wol wurk op in skip.”
De voormalige woning van Ulbe Zwaga aan de Buorren is inmiddels het domein van Romano Straatman en zijn vriendin Kirsten Buitenga. De grote ramen, de bedstee en de originele plafondbalken passen perfect in het plaatje van het romantische leven van een schipper als die aan vaste wal is. ,,In wenning mei karakter. Dat past wol by my”, aldus Straatman. Hij is net terug van een reis met binnenvaartschip Charissa naar Basel. Een mooie ervaring. Als het aan hem ligt, volgen er in de toekomst nog veel tochten over de Europese binnenwateren.
Drie weken in de zomer zijn echter uitgesloten. Straatman is namelijk groot liefhebber van skûtsjesilen. Als oud-inwoner van Kortezwaag bij Gorredijk draagt hij als bemanningslid van het Gordykster skûtsje zijn steentje bij in de ploeg van schipper Arend Wisse de Boer. Niet geheel toevallig vroeg De Boer de Langweerder om deel van de ploeg uit te maken. Het wapen van Gorredijk hangt namelijk in het zeil de Swan fan Donia, die nu de Drie Gebroeders Gorredijk heet. ,,By Anco van der Plas, de skipper fan de Swan fan doetiids, wie ik ek bemanningslid. Ik ha op dit skûtsje dus in soad syltiid makke.” Het Gordykster skûtsje komt uit in de grote A-klasse van de IFKS en is kanshebber voor het kampioenschap, getuige de derde plaats van vorig jaar. ,,We gean wer foar top trije en mei dy posysje kinne jo fansels ek winne. De tsjinstanders sjogge wol nei ús.”
Straatman verhuisde als kleuter van Vlaardingen naar Kortezwaag en later naar Nij Beets. Daar kwam de familie naast Koos van Drunen te wonen, schipper van het skûtsje 't Ingeltsje. ,,It traagste skûtsje fan 'e float. Yn 'e IFKS-wrâld sei hja altiten dat as Koos reeft, it echt fierstens te hurd waait.” Van Drunen wil het skûtsje origineel houden en investeert daarom niet in nieuwe onderdeel die het schip sneller maken. Ondanks dat 't Ingeltsje zo goed als altijd achteraan eindigde, beleefde Straatman een geweldige tijd. Vijftien jaar maakte hij onderdeel uit van de bemanning. ,,Fanôf ranjaman ha ik oeral op it skip sitten.”
,,Douwe Visser fan it Snitser skûtsje ferklearre lêtst dat skûtsjesilen sa moai is, omdat it in echte teamsport is. Sa is it mar krekt. Tidens de wedstriden bloedfanatyk en dernei is it allemachtich gesellich.” Ook het feit dat iedereen altijd klaar staat om te helpen als er wat moet gebeuren, spreekt Straatman aan. Niet voor niets is hij nu al zo'n 25 jaar te vinden rondom het skûtsjesilen. Na Koos van Drunen werd Straatman bemanningslid onder Anco van der Plas, Ulbe Zwaga en inmiddels dus Arend Wisse de Boer. Ook traint hij af en toe mee op het skûtsje van Galamadammen waar zijn vriendin Kirsten Buitenga bemanningslid is. ,,Sy komme út yn 'e C-klasse, dus thús is der gjin konkurrinsjestriid. It is sels sa dat as ik in kear net traine kin, Arend Wisse Kirsten freget om yn te fallen.”
De IFKS-wedstrijden spreken Straatman aan. De SKS is volgens hem de Tour de France van het skûtsjesilen. De IFKS is in dat geval te vergelijken met de Giro d'Italia. ,,De SKS hat de histoarje en is herkenber. Dêrtroch krije dy wedstriden ek mear oandacht. Op sich wol jammer. De IFKS is mar in wike letter, dochs binne sokke feesten as tidens de SKS yn Lemmer der dan net mear, op in ferdwaalde braderie nei. De IFKS moat miskien net better wêze wolle as de SKS, mar der moat wol wat barre. De wedstriden binne lykwols reuzespannend. Skûtsjes kinne yn 'e IFKS net allinnich kampioen wurde, se kinne ek degradearre. In wiere striid.”
Straatman is ook één van de dragende krachten achter het skûtsje-evenement in Langweer dat de aftrap is voor het watersportseizoen in Friesland. Inmiddels doen daar meer dan veertig skûtsjes uit de IFKS aan mee. Het plan is ooit op het terras van het Wapen van Langweer ontstaan en is bedoeld om de gezelligheid van de zomer ook buiten het hoofdseizoen het dorp in te trekken. Inmiddels schaart de complete middenstand zich achter het evenement en met een braderie en de Skûtsjerun breidt het zich ieder jaar uit. ,,De Skûtsjerun hat in soad potinsje. Yn 'e takomst wolle we ek in wandeltocht organisearje.” Straatman hoopt dat als afsluiting van het uitdiepen van de Langwarder Wielen er ook een groot skûtsje-evenement wordt georganiseerd. Hij is daarover in gesprek met het bestuur van de IFKS. ,,It is wol in dream dat Langwar ien fan de plakken wurdt, wêr in offisjele IFKS-wedstriid plakfine sil.”
Na jaren in de horeca te hebben gewerkt, leverden contacten in de skûtsjewereld hem ook een baan op een binnenvaartschip. Als leerling-matroos ging hij mee op beunschip Bonte Koe Junior. Schipper Tim Roosgeurius staat ook aan het roer bij het skûtsje Wâldwiif uit Kootstertille. Straatman werkte mee met het laden en lossen van zand vanuit Zeeland naar plekken in België en Frankrijk. Ook het uitdiepen van meren en kanalen behoren tot de werkzaamheden. Vanwege investeringen had Roosgeurius niet de financiële mogelijkheid om Straatman een vast contract aan te bieden. Inmiddels had de Langweerder een succesvolle cursus tot matroos afgerond en kwam hij later op de Charissa terecht. Inmiddels is hij op zoek naar een andere plek, maar het leven op een binnenvaartschip is hem goed bevallen.
Aan een afscheid van het skûtsjesilen wil de 55-jarige Straatman nog lang niet denken. Een kampioenschap in de IFKS staat bijvoorbeeld nog op het verlanglijstje. ,,Mar dat is gjin eindoel. Ik fyn de IFKS noch fiersten te moai.” En de SKS? ,,As Johannes Meeter by my oankloppet en frêget of ik de earste fjirtsjin dagen fan 'e boufak fryhâlde wol, dan gean ik der wol serieus oer neitinke.”
(Foto's: De Zakenman)
