SINT NICOLAASGA – Sinds de familie Keulen 21 jaar geleden naar Denemarken is geëmigreerd, hebben Reinder (55) en Hanny (53) geen moment spijt gehad. Sinds 1999 zijn zij landmand (boer in het Deens). Als het in Nederland begint te vriezen, dan kriebelt het bij Reinder. Hij wil dan schaatsen. ,,Dan wol ik fuortendaliks werom nei Sint Nyk. De redens moatte ûnder.”
Het interview vindt plaats via een videogesprek met WhatsApp. Reinder en Hanny Keulen zitten samen aan de keukentafel in hun boerderij in het Deense Varde, Mid-Jutland. ,,Varde sprekst út as Waade”, zegt Hanny Keulen, ,,Wy hawwe wolris besite hân, dy't de namme ferkeard útspruts. Denen koene dy plaknamme net”, lacht ze.
De familie Keulen vertrok twee decennia geleden naar Denemarken om boer te worden. Reinder Keulen was de één na jongste telg uit een gezin met zes jongens. De boerderij van vader, die aan de Rijlst in Sint Nicolaasga stond, ging naar de tweede en derde zoon in het gezin, maar Reinder wilde ook boeren. In Nederland was grond onbetaalbaar. Een blik over de grens leerde dat er meer te koop was in de wereld. Ze overwogen om naar Amerika, Canada en Duitsland te gaan, maar een korte vakantie in Denemarken gaf de doorslag. Reinder Keulen: ,,Yn juli giene wy dêr noch op fakânsje en yn septimber wiene wy hjir boer.”
De eigen woning aan de in Sint Nyk werd verkocht. Ze namen afscheid van een bijzondere plek afscheid genomen. Reinder Keulen: ,,Op ús 25e bouwden wy al ús eigen hûs yn Sint Nyk. Wy hawwe altyd al dingen wat flugger wolt dan oare minsken.” De Denen ontvingen de Friezen met open armen. De bank wilde aan alle kanten meewerken. Nederlanders waren op dat moment, vanwege de grote kennis over landbouw, erg welkom. De kinderen waren toen nog jong. Froukje was pas twee en Bauke bijna vier jaar oud. Ze gingen met hun ouders mee op sleeptouw. ,,Dat wie somtiden sa útputtend soms, dat hja oeral yn sliep foelen.” 
De taal was een grote hobbel om te nemen. Hanny en Reinder Keulen moesten terug de schoolbanken in. Hanny Keulen: ,,Yn de earste perioade hawwe wy benammen yn it Ingelsk praten. De earste Deenske wurden wiene de getallen. Dy binne ûnmisber yn it dwaan fan saken.” Op de taallessen leerde het echtpaar veel andere emigranten kennen. Denemarken bleek populair. Zeker dertig andere Nederlandse stellen kozen in dezelfde periode voor het buitenlandse geluk, maar niet iedereen vond dat geluk. Reinder Keulen: ,, Do moatst wol in sekere mentaliteit hawwe dy hjir past. Wy ha hjir hiel wat minsken kommen en gean sjoen. De earste fiif jier binne it swierst. It is spikerhurd wurkjen. Wy ha yn die perioade sân dagen yn’e wike, achttjin oere deis wurke. Doe hiene wy alles op ’e rit.”
Het melkveebedrijf is sinds de komst van Keulen in omvang verdubbeld. De familie begon in 1999 met 110 koeien. Tegenwoordig staan er 260 dieren. Boeren in Denemarken verschilt op veel punten wezenlijk van het werk in Nederland. Reinder Keulen: ,,De bistesûnenstsjinst hat hjir mear te fertellen as yn Nederlân. Alle hannelings geane fia de feedokter. Ek is de ôfset fan dong hjir oars regele.. Wy hawwe mear grûn mar de helte fan it oantal kij yn Nederlân.”
Het meeste bijzondere moment in Denemarken vond Reinder Keulen de ontmoeting met Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima. In 2017 was het echtpaar één van de driehonderd Deense Nederlanders. die kennis mochten maken met het koninklijk echtpaar tijdens een staatsbanket. ,, Dat wie hiel bysûnder. Hy begroette ús mei ‘menear en mefrou Keulen’. Hy wist ek fan alles fan ús. Dat wie wol humor.”
De boerderij draagt de naam Sandsminde en is vernoemd naar de familie, die het bedrijf in 1910 begon. Een familiebedrijf wordt het niet. Bauke (25), Froukje (23), Reitze (17) en Femke (15) hebben geen ambitie om de melkveehouderij over te nemen. De kinderen voelen zich wel meer Deens dan Fries of Nederlands. Zee zijn helemaal het land esetteld. Het eerste kleinkind is vorig jaar ook geboren. Thuis wordt standaard Fries gesproken, maar de app’jes zijn in het Deens. Al zit er ook weleens een zinnetje Nederlands bij. Hanny: ,, Ik kaam der lêst net út. Foar it Nederlânske sprekwurd “Boontje komt om zijn loontje” koe ik de oersetting net betinke. Reitze snapte der hielendal neat mear fan”, lacht Hanny.
Over het mooiste Deense woord hoeven Reinder en Hanny niet lang na te denken: Hygge (uitspraak huuge) roepen ze in koor. Het woord voor knus en gezellig. Woorden zijn ook weleens verwarrend. Hanny had op de verjaardag van de jongste dochter geen Kagemand (uitspraak Kejeman) geregeld, een Deense traditie. Hanny was in de veronderstelling dat het om een clown ging. ,,Ik besocht noch wat te regeljen, mar dat slagge my net mear. Ik besocht my te ûntskuldigjen dat der gjin clown wie. De mem seag my frjemd oan. It docht bliken dat in clown yn Kagemand in feestlike cake is…”
Nederlands is de derde, misschien zelfs wel de vierde taal in huize Keulen. Toch spreken ze de taal nog regelmatig. Elke zomer heeft de familie verschillende Nederlandse stagiaires. Het bedrijf is een goede leerschool voor de boeren in spé. Hanny Keulen: ,, Wy nimme hja altyd oeral mei nei ta. It wurdt wier in tydlike soan of dochter foar ús. De staazjerinners komme ek oeral út Nederlân wei: fan Fryslân oantLimburg oan ta. Mei de measten hawwe wy noch hieltyd kontakt. Feestjes binnen somtiden krekt in reüny.” 
Regelmatig hebben Hanny en Reinder Keulen contact met Sint Nyk. Zij bellen met Mem die al op hoge leeftijd is maar nog altijd zelfstandig in Sint Nyk woont. Reinder Keulen: ,,It is soms wol lestich. Hja heart minder goed. Dat is spitich. . Fia een famylje-Whatsappgroep is it maklik kontakt te hâlden mei de broers en skoansuster. Wy binne fia de appjes oeral fan op ’e hichte. Fideobellen dogge wy ek regelmjittich.”
Reinder en Hanny Keulen missen Fryslân af en toe wel. Toch is de afstand volgens het echtpaar goed te overbruggen. De zevenhonderd kilometer is in zeven of acht uren te rijden. ,, Wy ride allinne foar bysûndere dingen werom. Lykas it skûtsjesilen, de Sint Nykster Merke. Mar as it winter wurdt, dan ha ik in ôfgryslik soad nocht om werom nei it Heitelân te gean.”
Mem is grutsk
Waar mensen emigreren, blijven vaak ook dierbaren achter. De moeder van Reinder Keulen woont nog steeds in Sint Nicolaasga. Mevrouw Keulen (94) is ‘grutsk’ op haar zoon en schoondochter. Ze is trots op wat de twee hebben gepresteerd. ,,It siet er altyd al yn. Hy woe sa graach boer wurde. Dat it slagge is, fyn ik geweldich.” De familie heeft onderling veel contact. Bellen met ‘mem’ zit er helaas niet meer in. Het gehoor laat de 94-jarige in de steek. ,,De bern hâlde my no op de hichte. Ik wit alles, hear!” De laatste keer dat ze in Denemarken is geweest was vorig jaar. Zoon Freek Keulen maakte samen met haar de rit naar Denemarken. Daar woonde ze de Konfirmation (belijdenis) van haar kleindochter Femke mee. ,,Ik fyn it hiel bysûnder dat ik der by wêze mocht. Ik kom der wierskynlik ek net mear.” Dat Reinder en Hanny Keulen ver weg wonen, daar heeft mem Keulen vrede mee. ,,Ik fyn it wol goed sa. Wat ik noch wolris mis, is it noflike winkeljen mei Hanny. Dat wie altyd sa gesellich.” 
(Foto's: Familie Keulen en De Zakenman)
