SINT NICOLAASGA - Joop Folkertsma is sinds 1 januari met pensioen. De 66-jarige huisarts heeft de praktijk dan wel officieel overgedragen, aan het nieuwe dagritme moet dokter Joop nog even wennen. ,,Ik bin oan Sint Nyk en de omlizzende plakken ferknocht rekke.”
Het vertrek was voor Joop Folkertsma raar. Na meer dan 35 jaar ‘dokteren’ in Sint Nyk kan hij op dit moment geen afscheid van zijn patiënten nemen. De coronacrisis maakt een afscheidsreceptie onmogelijk. ,, It is sa as it is”, zegt hij aan de keukentafel in zijn huis in Sneek. Het proces van de overdracht is een jaar geleden begonnen. Als het vertrek voor de corona-uitbraak was geweest, dan had t hem ‘– achteraf geredeneerd – een slechter gevoel opgeleverd. ,,Ik bin bliid dat ik noch wat betsjutte koe. Ik hie net oan de sydline stean wold.”
(Op de foto v.l.n.r.: Marian Wiegersma, Joop Folkertsma, Tjitske Wijbenga ,Freerk van de Sluis en Marlies Lentelink/De Zakenman)
Auto-ongeluk
Hoe vreemd de carrière van Joop Folkertsma in Sint Nyk eindigt, zo bijzonder begon de carrière ook. Huisarts Willem Meine Beetstra (32) praktiseerde pas vijf jaar in Sint Nyk, toen hij in februari 1985 bij een tragisch ongeval om het leven kwam. Joop Folkertsma stapte eind maart de praktijk binnen als zijn tijdelijke vervanger. ,, Alles lei noch krekt lykas hy it efter litten hie. Syn buro stie noch fol. It wie krekt of hy sa wer binnen rinne koe. Dat wie hiel frjemd.” Folkertsma zette de praktijk voort op 1 juli 1985 en werd daarmee officieel een van de huisartsen van het dorp. De eerste tijd was het, door het ontbreken van een overdracht, vooral zien hoe de hazen liepen. Na twee jaar had Folkertsma het gevoel dat hij het dorp en de inwoners beter kennen.
Bevallingen
De kennismaking met de jongste inwoners was direct al in het begin.. ,,Wy hiene as hûsdokters befallingstjinsten. Dêr ha ‘k in protte fan dien. De earste befalling wie yn de earste moanne nei myn begjin yn 1985. Sûnt dy tiid ha ik hiel wat bern op ‘ewrâld holpen. De ynstek wie yn de jierren ‘80 om altyd thús te befallen, oft it moast wêze dat it wier net oars koe.” De bevallingsdiensten stopten in 2003 toen de Dokterswacht in Heerenveen alle diensten in avonden, nachten en weekenden overnam. De bevallingen werden daarna in de regio door verloskundigen gedaan. ,, Ik bin gjin pake-dokter wurden. Santjin jier is dan te koart”, lacht hij.
Generaties
Joop Folkertsma heeft veel generaties meegemaakt. ,,Doe’t ik krekt begûn, wiene de âldste ynwenners fan om 1900 hinne berne. Ik sjoch hja noch sitte, de tachtich jier âlde beppes. Do sjochtst as dokter alle generaasjes foarby kommen. Sa wist ek hoe of’t de famyljes yn elkoar stekke.” Dokter Folkertsma kende veel van zijn patiënten. De huisarts vindt het een voorsprong dat hij in Sint Nyk woonde. ,,Asto as dokter yn it doarp wennest, praatst mei de minsken ek as hja sûn binne. Njoggen fan de tsien kear is der neat oan de hân. Dy tsiende kear dat der wol wat is, dan sjochsto it folle flugger.”
Maeykehiem
De band met zorginstelling Maeykehiem in Sint Nicolaasga is de dokter dierbaar. ,,Yn it iere begjin wiene der noch mar 25 bewenners. Ik ha de hiele ûntjouwing meimakke. No wenje der 130 minsken. In pear bewenners ken ik sûnt it begjin. Ik ha dit stikje fan de praktyk altyd koesterd.”
Op strepen staan
De huisarts kwam voor zijn patiënten op. Zelfs als hij daarmee met specialisten in conflict kwam. ,,Ik bin der foar myn minsken. As ik tink dat it better kin, dan gean ik wol op myn strepen stean. As der wat oan de hân is, dan moatsto der gewoan wêze.” Het dokteren op het platteland vond Folkertsma ‘prachtig werk’. ,,Ik fûn it in geweldige tiid. Do learst as dokter de minsken allinne kinnen omdatstoyn it doarp sels wennest. Dat is hiel bysûnder. Ik kin in film mei oantinkens ôfdraaien.”
Plattelandsdokter
Het oude dokteren, zoals Joop Folkertsma dat in 1980 heeft geleerd, verdwijnt langzaam. Hij was na zijn studie na een jaar opleiding al huisarts. Tegenwoordig moeten de basisartsen nog drie jaar specialiseren. Folkertsma had een praktijk, apotheek en consultatiebureau aan huis. Patiënten wisten dag en nacht de weg naar de Bast 38 in Sint Nyk te vinden. ,,Dat koe ek bêst. Wêrom soene hja nei It Hearrenfean ride moatte foar help? Ik wie der wol. Foar my wie it hiel gewoan om jûns yn myn frije oeren noch efkes by immen lâns te gean. Fan acht oant fiif dokterje is neat foar my. Dêr kaam ik wilens de stúdzje al gau efter doe't ik yn Grins staazje rûn. It berop fan plattelânsdokter wie wat ik foar eagen hie.”
1200 kaartjes
Het dokteren gaat Joop Folkertsma missen. De handelingen eromheen niet. ,,Ik wurd in dei âlder”, gaat de dokter verder, ,,Ik fyn it goed dat ik alles der omhinne net mear hoech te dwaan. Dy administraasje kin my stellen wurde. Dêr nim ik mei leafde ôfskie fan. Dat mei de jongere generaasje oernimme.” Het afscheid van de patiënten valt hem zwaarder. Alle bedankkaarten heeft dokter Folkertsma zelf met de hand geschreven. ,, Twa dagen had it mei koste. It binne omtrint 1200 adressen, twa postzakken fol. Myn assistinte ferklearre my foar gek. Etiketten plakke giet folle flugger, sei se. Mar ik fûn in mei de hân skreaune kaart netsjes nei al dy jierren tsjinst.”
Boodschappen
Bij zijn opvolgers heeft dokter Folkertsma een goed gevoel. ,,Oars hie ik it ek net troch gean litten. Do wolst dat it goed efter bliuwt. Dat fertsjinnet it doarp ek.” Helemaal afscheid van Sint Nyk neemt Joop Folkertsma niet. Hij blijft golfen bij de vereniging in het dorp. Ook zijn boodschappen blijft hij in Sint Nicolaasga doen. ,, Hjir kin ik op syn minst noch alles fine”, lacht hij.
