TJERKGAAST - Zeeuwse schapenhouders Sam (29) en Anne (23) Boogaard wonen sinds september in Tjerkgaast. Samen willen ze in Friesland op de voormalige koeienboerderij een eigen schapenmelkerij opzetten.
Aan de keukentafel op de boerderij aan de Gaestdyk is het een gezellige boel. Jongste zoon Jair (6 maanden) blaast vrolijk spuugbubbels. Hoe meer zijn ouders praten, hoe meer ook hij van zich laat horen. Oudste dochter Noa (1,5 jaar) krijgt er niets van mee. Zij ligt in bed.
Melkschapen
In de stal staan 120 melkschapen, waarvan 110 drachtige ooien. Nog even en de familie Boogaard moet aan de bak. Vanaf half februari worden de eerste lammeren verwacht. De familie hoopt op tweehonderd kleintjes. De boerderij heeft ruimte voor 240 volwassen schapen. ,,We hebben niet de intentie om een groot bedrijf te maken”, zegt Sam Boogaard, ,,We willen er een goed gezinsinkomen uit halen. We hopen de 120 schapen wel uit te kunnen breiden. De familie Boogaard heeft Friese Melkschapen, ook wel Zeeuwse Melkschapen genoemd. ,,Dat is toeval”, lacht Sam Boogaard, ,,Die dieren heten nu eenmaal zo. Het is echt hetzelfde schaap.”
Camping
Een toekomst als boer op hun geboortegrond op het eiland Walcheren bleek niet mogelijk. Sam Boogaard werkte samen met een andere schapenboer. ,,De vader van mijn compagnon wilde een stapje terug doen. Zo kon ik daar in maatschap gaan. Het was een hele mooie regeling.” Het werk was precies wat Sam Boogaard wilde, maar op het erf was geen plek voor Sam en Anne. De gemeente gaf geen toestemming om een huis op het erf te bouwen. Een betaalbare woning in de omgeving was ook geen haalbare kaart. ,,Het is enorm toeristisch. De woningen worden voor grote bedragen opgekocht door toeristen die hier graag vakantie vieren. Wij maakten geen kans.”
De bedrijfsvoering paste ook niet helemaal bij het stel. De boerderij is bij Farmcamps aangesloten. Dat betekent dat van april tot en met oktober toeristen vakantie op het bedrijf vieren. ,,Je moet ook elke dag een activiteit organiseren”, zegt Anne Boogaard, ,,Je moet daar als boer wel achter staan. Om de helft van het jaar toeristen op je bedrijf te hebben, dat vinden wij te heftig. Het past niet bij ons.”
Tjerkgaast
Het jonge stel besloot opnieuw te beginnen. Vanaf het begin was het duidelijk dat het echtpaar naar Friesland wilde. Anne Boogaard: ,,Het is hier net zo plat. We wilden hetzelfde uitzicht houden.” In 2019 zijn Sam en Anne in gesprek met makelaars gegaan. De boerderij in Tjerkgaast hebben we als eerste bekeken, maar we hebben toch een bod op een bedrijf in Sibrandaburen gedaan. Die boerderij had net meer potentie.” De boerderij in Sibrandabuorren werd het toch niet. Gemeente Súdwest-Fryslân gaf geen toestemming om op het bedrijf schapen te houden.
Sam en Anne Boogaard keerden terug nar Tjerkgaast. Het echtpaar is er achteraf erg blij mee. De boerderij aan de Geastdyk heeft een beter woonhuis. ,,Dit is al klaar. We konden ons dus vol op het bedrijf zelf focusseren. Het woongenot is hier goed. Ook de ligging blijkt achteraf hier beter. We zitten centraal en ver van de woningen af. Je hebt minder met geurnormen te maken. We zitten hier in het buitengebied. En we konden hier omschakelen.”
De rit van Walcheren naar Tjerkgaast duurt drie uur en een kwartier (,,als je netjes rijdt”). Het is niet heel ver volgens de twee. Sam Boogaard: ,,Mijn compagnon is naar Canada geëmigreerd. Die doet er een stuk langer over.” Heimwee hebben de twee ook niet. Anne Boogaard: ,,Het is hier net zo vlak als in Zeeland. Je hebt een weidse uitzicht. Daarom wilden we ook naar Friesland. De sfeer is hetzelfde.” Het is nog wel omschakelen. De twee zijn nog niet bekend met de omgeving. ,,Het verbaast ons wel dat we zo snel wennen. We hebben ook een echt warm welkom gehad. Elke week hebben we wel een buurtgenoot over de vloer.” De taal is nog wel een punt. Beiden doen hun best om het Fries zo snel mogelijk onder de knie te krijgen. ,,Maar dat kost tijd, simpel gezegd. We praten hier thuis plat Zeeuws. Een ander gaat dat ook niet verstaan.”
Omschakelen
De focus ligt voor het echtpaar nu op het bedrijf. Ze starten de melkveehouderij in de bestaande gebouwen. ,,We hebben de inrichting wel veranderd. De oude melkput is eruit en ik monteer er een nieuwe in. Dat schapen minder ruimte nodig hebben dan koeien, komt op voor ons goed uit. In eerste instantie past het vee goed in de stallen. Grote aanpassingen hoeven wij eerst nog niet te maken. Je hebt een bepaald plan in je hoofd en dat moet nu gaan lopen. Zeker in de startperiode ben je amper thuis. Het is zaak dat we de boel ingericht krijgen voor de schapen.”
Sam Boogaard is op een boerenbedrijf opgegroeid. Zijn ouders hadden een gemengd bedrijf met melkvee, vleesvee, fokschapen en tuinbouw. Later kwam daar ook aardappelteelt bij en verpakten ze pootgoed voor supermarkten. Sam Boogaard deed een agrarische opleiding. Naast school fokte hij zijn eigen vee op. Hij wilde graag met melkvee verder. ,,Voor de stage waren we verplicht om iets anders te doen dan melkkoeien. Ik kon stagelopen bij een bedrijf met melkschapen. Dat vond ik wel heel interessant. Je heb geen melkquotum zoals met koeien en geen geurnormen zoals met geiten.”
Het mooie van melkvee vindt Sam Bogaard het proces. ,,Je hebt input, dat is het voer en er komt melk uit. Zijn je dieren gezond, dan draait je bedrijf technisch ook goed. De dieren moeten veel weidegang hebben. Ik geloof wel in extensiteit in vergelijking met het huidige systeem. Je moet als boer goed voor je dieren zorgen, ander houd je geen verdienmodel over.”
Yoghurt
Sam en Anne Bogaard willen op het bedrijf schapenyoghurt maken. De pasteurketel is al in huis. Anne Bogaard: ,,Het is een nichemarkt. Op het bedrijf in Zeeland maakten we dit ook en dat willen we hier weer gaan doen.” Sam Bogaard: ,,Zelf een product op de markt zetten is gewoon leuk. Nee, een naam hebben we nog niet.” Het maken van kaas laten de twee aan anderen over. Dat is een vak apart en vooral heel veel werk. ,,Yoghurt is in anderhalve dag van melk naar een compleet product. Kaas duurt minimaal vier weken voor een hele jonge kaas.” Sinds kort is de familie Bogaard in gesprek met De Streekboer. Zij willen de producten uit Tjerkgaast aan de man brengen. ,,We gaan zien hoe het loopt. We hebben er vooral veel zin in.”
(Foto's De Zakenman)
