SINT NICOLAASGA - De leden van de decorploeg van Tonielselskip Sint Nyk werken al een kwart eeuw samen. De vier mannen komen samen tot de meest creatieve ideeën. Dat moet ook wel: ,,It rint regelmjittich oars ast betocht hiest”, zegt toneelmeester Bertus Hogeling. In de loods bij WilhelminaOord wordt druk gebouwd aan het decor voor de komende voorstelling. Douwe van de Lageweg, Hubert de Lange, Arnold Gras en Bertus Hogeling vertellen over het proces. ,,Mar dêr meist net oer skriuwe. Dat moat geheim bliuwen.”
Het decor wordt dit jaar op een heel andere plek gebouwd dan normaliter. Bertus Hogeling: ,, Wy bouwe it faak by my yn it hok. Dit jier is it dekôr in stik grutter en dat past net. Ek omdat de spilers yn it dekôr oefenje. Wy binne útwykt nei twa oare lokaasjes.” De decorploeg is direct na de Allegorische Optocht met het ontwerpen begonnen. Het bouwen is in december gestart. ,,Wy ha oant no ta seis wiken oan it bouwen west. Net eltse dei, mar twa of trije kear yn’e wike.” De bouwploeg heeft langer werk vanwege alle voorbereidingen en de ploeg breekt het decor ook weer af. ,,Mar de spilers ha it dreech. Sy moatte in stik út de holle leare. Dat kin ik net.”
Tegels uit plafond
Het bestuur van de toneelvereniging komt in de regel altijd met een idee voor het toneelstuk. Bertus Hogeling bedenkt het decor erbij. ,,Hoe minder dekôr der op it toaniel stiet, hoe moaier it is. De spilers moatte it dwaan, net wy.” De eerste schetsen kwamen in de week na de Sint Nykster Merke. Op een stukje papier werkt Hogeling het eerste deel uit. De vier mannen overleggen een paar keer en kijken of iemand nog leuke ideeën heeft.
Omdat de voorstellingen (bijna) altijd in het Zalencentrum Sint Nyk plaatsvinden, zijn de afmetingen van de ruimte bekend. Hogeling: ,,Wy witte hoe djip, heech en breed it wurde kin. Dêr moat it plaatsje inpassen.” Arnold Gras: ,,En as de hichte net heech genôch is, dan helje wy de tegels út it plafond. Dat is wolris bard. Yn it toanielstik kamen Arnold en Douwe romte te koart om't hja op in steiger en barkruk stean moasten om it decor te betsjinjen. Troch in pear tegels út it plafond te heljen, koene se der mei harren holle yn. It sckeelde in pear sentimeter.”
Boek
Het stuk ‘Jou my wjukken’ vergde veel creativiteit van de mannen. De dominee in het verhaal wilde leren fietsen. Bertus Hogeling wilde dit graag op het podium laten zien, maar er was te weinig ruimte. ,,Ik ha it podium ôftapet, it koor ferpleatst, mar hoe of’t ik ek probearde, it paste net. Ik pakte it skript en yn ien kear wist ik it antwurd: it moat in boek wurde.”
De bouwploeg maakte maquettes van het boek. Drie mannen hadden het idee tot in de puntjes uitgewerkt. Alleen Douwe van de Lageweg stond met lege handen te kijken. ,,Se stiene al te leitsjen, oant ik myn bryfke út de bûse helle mei myn plan. En dat is it wurden”, lacht hij. Het boek had een afmeting 2,5 meter bij 3 meter. In het boek konden de mannen de scenes laten zien. Bertus plukte overal foto’s vandaan. Drukkerij Brinksma drukte de foto’s in groot formaat af.
Suikerfles
Er gaat ook wel eens wat mis. Een paar jaar geleden moest iemand bij de andere een fles op het hoofd stuk slaan. De gebruikte fles was van suiker gemaakt en erg kostbaar. Onder het toneelstuk was er per ongeluk een omgevallen. Voor de zekerheid had Hogeling een reserve-fles besteld. Albert Gras had een rol in het stuk en stond aan de andere kant. Om de nieuwe fles, tijdens het stuk, op de juiste plek te krijgen lagen twee decorbouwer plat op de grond om de fles naar de andere kant te krijgen. Waar Albert Gras in een rolstoel de fles, zonder dat de mensen het in de gaten hadden, verving. Bertus: ,,Dat is de spanning ek. Je moatte alert wêze en fluch reageare.”
Draaischijf
Met het 100-jarig jubileum van muziekvereniging Harmonie in de sporthal bouwde de decorploeg een grote draaischijf. Het stuk mechaniek was gevoelig. Hogeling: ,,Wy warskôchden minsken: ien foar ien op derop stappe. Mar midden yn it stuk stapten se allegear op ien punt. En doe stoe der stil.”
Verstand op nul zetten en reageren. Hogeling vond achter de schermen een stuk hout van de turnvereniging, zijn collega had de boormachine klaar. Een hield de schijf omhoog, de ander draaide de schijf weer vast. ,,En se koene wer. Wy wiene yn fiif, seis sekonden klear.”
Het meest bijzonder gebruikte materiaal is flexibele triplex (oftewel vliegtuigtriplex). Het materiaal is voor een bus gebruikt, die ze achterin het decor weer kwijt moesten. Arnold Gras: ,,Je koene dat ding oprolje en der efter sette. En it kaam prachtich moai fan it podium ôf.” De ploeg heeft om dat soort dingen meer plezier dan het publiek. Hogeling: ,,Vooral at je it betinke. De wille yn it foar is grut.”
Locaties
De mannen zijn allen rond de zestig jaar. Veel jongeren zien zij nog niet bij de bouwploeg. Hubert de Lange: ,,Ik ferwachtsje der gjin probleem fan. By toaniel sels binnen in soad jongeren. Der binne fêst wol by die oer in pear jier mei ús mei bouwe wolle.” De mannen maken zich meer zorgen over de bouwlocaties. Ze vinden het lastig om een geschikte plek te vinden. Hogeling: ,,It plak wêr’t wy no bouwe, is in gelokje. Oars hiene de spilers net repetearje kennen.” Het Zalencentrum is een drukbezochte locatie. Dat levert de bouwploeg ook weleens stress op. Arnold Gras: ,,Wy moatte net te folle begraffenissen ha. Dan moat alles der wer út.”
Inspiratie
Bertus Hogeling doet inspiratie op bij de iepenlofspullen in de provincie. De toneelmeester is vaste bezoeker van Jorwert en Bantega. Hogeling vindt het leuk om na te denken over hoe het kan, waar de mogelijkheden zijn. ,,Der helje ik in soad ideeën út.” Hubert de Lange: ,, It moaiste is in dekôrstik bouwe dat noch net bestiet.”
Kaartverkoop
Op 26 januari in is de generale repetitie. Op 27 en 28 januari zijn de eerste voorstellingen. Op 4, 5, 10 en 11 februari wordt het stuk opgevoerd. Om 19.00 uur gaat de zaal open. De voorstelling begint om 19.30 uur. Kaarten zijn via http://toanielstnyk.nl/ bestellen en te koop bij drogist Magneet in Sint Nicolaasga.
(Foto's: De Zakenman)
