Burgemeester Fred Veenstra heeft het deze week in zijn blog over de oorlogsjaren. De burgervader bladerde en las stukken in het boek De oorlog 1940-1945 dat Freark Ringnalda schreef. Het boek gaat over de oorlogsjaren in Haskerland en Doniawerstal. ,,Hiermee krijg je een goed beeld van die zware jaren. Met tekst en heel veel foto’s neemt de schrijver ons mee in de gebeurtenissen uit die tijd. De persoonlijke geschiedenissen van hen die hun leven gaven in het verzet maken diepe indruk,” vindt Veenstra.
,,Herdenken en vieren op 4 en 5 mei doen we dit jaar thuis. Net zoals we een week geleden Koningsdag vierden. De dagen waarop we in ons land het meest met elkaar verbonden zijn kunnen we, door het coronavirus gedwongen, niet samen beleven. Niet met elkaar de straat op, niet meelopen in een stille tocht en niet naar het bevrijdingsfestival. En dat in het jaar waarin we uitgebreid aandacht zouden besteden aan 75 jaar bevrijding. Het is heel jammer dat een groot aantal prachtige initiatieven, waar heel veel mensen mee bezig waren, niet door kunnen gaan.
Gelukkig geldt dat niet voor alle initiatieven. In Lemmer hebben ze een prachtige film gemaakt. Kinderen van de basisscholen interviewden een aantal oudere inwoners. Samen met oude en nieuwe beelden van het dorp is het een mooie documentaire geworden, het bekijken meer dan waard. Dat kan via www.oudlemmer.nl.
Op 4 mei zijn we om acht uur twee minuten stil. Daarna spreekt de Koning op de Dam in Amsterdam en vervolgens zal onze Commissaris van de Koning het woord tot ons richten vanuit de Prinsentuin in Leeuwarden. De NOS en Omrop Fryslân zenden het rechtstreeks uit. In onze gemeente zijn er daarom geen bestuurders die toespraken houden. Het leek ons in de huidige omstandigheden niet gepast. Er zijn immers geen stille tochten en herdenkingsbijeenkomsten. Het advies is om thuis te blijven. Daar willen we ons aan houden. De vlaggen hangen de hele dag wel halfstok en verschillende plaatselijke comités in de gemeente zullen in de loop van de dag wel kransen leggen bij de herdenkingsmonumenten. Zo wordt iedereen herinnerd aan de betekenis die 4 mei heeft; het jaarlijkse moment waarop wij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdenken en alle Nederlandse slachtoffers van vredesmissies en oorlogssituaties van na die tijd.
De film uit Lemmer en het boek van Freark Ringnalda kunnen ons helpen als wij thuis herdenken. Ze vertellen immers verhalen. Niet de verhalen uit onze nationale geschiedschrijving, maar verhalen uit onze eigen omgeving. Wie was bijvoorbeeld Geert Knol, de man naar wie een straat in Joure is genoemd? Het is een straat die we allemaal kennen, maar velen van ons zullen het verhaal van Geert Knol niet kennen. Het boek geeft ons dat verhaal. En zo krijgen we een indruk van de gebeurtenissen uit de oorlog die zich vlakbij hebben afgespeeld en waarbij mensen de moed hadden tegen de bezetter in opstand te komen, te strijden voor vrijheid, zelfs als hen dat het leven kon kosten.
Het is goed om die verhalen te lezen en te zien. Want daardoor beseffen we ons dat vrede en vrijheid, democratie en mensenrechten niet vanzelfsprekend zijn. Het kan zomaar anders zijn. En dan komt het aan op de moed van mensen die opkomen voor vrijheid en democratie. Ook in onze tijd blijft dat nodig. Hoewel ons land 75 jaar bevrijding viert blijft het belangrijk om op te komen voor zaken als de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van godsdienst, voor een tolerante en leefbare maatschappij. Dat zijn immers de grondbeginselen van een echte samenleving. De verhalen kunnen ons inspireren om, ieder op zijn eigen manier, op zijn eigen plek, onrecht uit te bannen en voor gelijkheid te zorgen.
Daniël Lohues, ik citeerde hem vaker in een 4 meitoespraak, zingt die boodschap op zijn CD “Hout Moet” in heel eenvoudige woorden:
Nuum mij mar ‘n dromer
Nuum mij mar naïef
Mar as de hiele wereld metdöt
Wordt iederiene lief
Op 4 mei herdenken we hen die een voorbeeld voor ons kunnen zijn. Op 5 mei vieren we dat we door hun offer al 75 jaar in vrijheid leven, vrijheid die het waard is om voor te blijven strijden. Dat vieren we, ondanks de bijzondere en voor velen moeilijke periode waarin we op dit moment leven. Houd moed!"
(Archieffoto: De Zakenman)
