SINT NICOLAASGA - Kramer’s Bouwbedrijf BV uit Sint Nicolaasga is in 1922 opgericht en viert vrijdag 16 september het honderdjarig bestaan met een open middag. Geïnteresseerden kunnen in het bedrijf rondkijken. Het feest in de avond is voor genodigden.
De eerste jubileumfestiviteit voor het personeel is al geweest: de werknemers mochten in juni met z’n allen een lang weekend naar het Portugese Lissabon. Directeur Edwin Jellesma: ,,Het is goed voor de saamhorigheid. De mensen kennen elkaar al heel lang. Zij zijn onderdeel van het familiebedrijf. Als je iets te vieren hebt, dan doe je dat met elkaar. En wij vinden een feestje op zijn tijd ook wel leuk.”
Durk Steneker
Kramer’s Bouwbedrijf vindt zijn oorsprong in Firma D. Steneker en Zoon BV. Na een aantal aanbestedingen, die niet aan het bedrijf werden gegund, is op 3 januari 1922 het eerste werk voor Durk Steneker. De timmerman uit Sint Nicolaasga mocht de ambtswoning van de gemeentelijke geneesheer in Lemmer verbouwen. Met 4.423 gulden was Durk Steneker de laagste inschrijver en kon het bouwbedrijf van start.
Het uitzoeken van de exacte datum van het honderdjarig bestaan was volgens Jellesma een behoorlijke klus. ,,Durk Steneker heeft een aantal aanbestedingen gedaan, maar het werk werd hem steeds niet gegund. We konden daarom moeilijk vaststellen wat de echte oprichtingsdatum is. De aanbesteding in Lemmer is het eerste papieren bewijs van het bestaan van het bedrijf.”
Behalve in de bouw was de Firma D. Steneker en Zoon bestond ook actief in de weg- en waterbouw. Zoon Hennie Steneker ontfermde zich over dat deel, schoonzoon Sjors Kramer, getrouwd met dochter Lize, leidde het bouwbedrijf. Steneker legde onder andere de riolering aan in Sint Nicolaasga en Langweer. ,,Dat wie ek ien fan de earste projekten”, zegt Jurjen Kramer. ,,Se ha meiwurke oan de ûntwikkeling fan it doarp. De jachthaven is ek troch Steneker oanlein.”
In 1977 zijn beide bedrijven als zelfstandige ondernemingen uiteen gegaan. Kramer verhuisde naar de Gaastweg. Later is een grote loods achter het bedrijf gebouwd. Henk Kramer ontdekte in de jaren ’80 de houtskeletbouw in Canada en zag hier toekomst in. De Sint Nykster ging daar in de leer en nam zijn kennis mee terug naar Nederland. Hij was daarmee een van de eersten, die de techniek toepaste.
Het huidige pand aan de Molier in Sint Nicolaasga is in 1995 geopend en ook dat wordt nu te klein. De ontwikkelingen gaan door. Komend weekend opent een nieuwe loods, omdat het timmerbedrijf meer ruimte nodig heeft. Niet alle veranderingen passen even goed bij het bedrijf. ,,We zijn drie jaar geleden een geautomatiseerde fabriek in Heerenveen gestart, maar dat was toch niet ons ding”, zegt Jellesma, ,,Daar zijn we weer uitgestapt. Het grote seriematig werken paste onvoldoende bij ons. Zoals De Zakenman in 1995 kopte: Wy dogge net oan searjebou, mar jouwe elts hûs in eigen karakter’.”
Volgens Jellesma en Kramer is het bedrijf open en makkelijk benaderbaar. Klanten kunnen ook in de werkplaats komen kijken hoe bijvoorbeeld hun woning wordt gebouwd. ,,Daar doen wij niet moeilijk over. In overleg is veel mogelijk. Dat kenmerkt ons bedrijf ook: klantvriendelijk en meedenken met de klant.” Jurjen Kramer: ,,Ien fan ús minsken rint dan mei de klant mei foar in rûntsje troch it fabryk. Op it wurk giet it krekt sa. Timmerlju dy’t mei suggestjes komme foar oanpassings. Soms giet it om in lytse oanpassing wer’t noait oer neitocht is. Yn houtskeletbou moast in hiel ein fourút tinke. De tekenprogramma’s wurden ek steeds better. Do kinst dyn hûs op de kompjoeter al realistysk besjen. It liket soms krekt in foto, sa detailleard binne de tekenings.”
Vierde generatie
Op dit moment werken er nog vier Kramers bij het bedrijf. De derde generatie gaat binnen een paar jaar met pensioen en dan volgt de vierde generatie hen op. Edwin Jellesma (49) en broers Jurjen (35) en Sjoerd Kramer (37) staan al aan het roer van het Kramer’s Bouwbedrijf.
Jurjen Kramer heeft niet altijd bij Kramer gewerkt. Hiervoor werkte hij bij een architectenbureau. ,,Ik woe earst earne oars hinne, net fuort nei it familybedriw. Yn de krisistiid wurde myn kontrakt by it bureau net ferlingd. Sadwaande kaam ik hjir oan it wurk. It hie like goed langer duorje kind.”
Edwin Jellesma is getrouwd met een Kramer. Hij is bedrijfseconoom en werd door schoonvader gevraagd of hij in het bedrijf wilde komen werken. ,,Sjoerd en Jurjen hebben veel verstand van bouwen en ik van de kantoorwerkzaamheden. Ieder doet waar hij goed in is en dat werkt perfect.”
Kramer’s Houtconstructies
Zusterbedrijf Kramer’s Houtconstructies wordt geleid door Eldert Hoekstra, Peter de Jong en Joost van der Horst . Gezamenlijk met Edwin Jellesma vormen zij het managementteam van deze houtskelettimmerfabriek. Kramer’s Houtconstructies is in 2009 ontstaan uit Kramer’s Bouwbedrijf en levert houtskeletelementen aan aannemers door het gehele land. Desgewenst worden de elementen door de eigen montageploegen gemonteerd.
Lange dienstverbanden
Kramer’s Bouwbedrijf en Kramer’s Houtconstructies hebben samen ongeveer 65 werknemers. Een tiental mensen werkt al vijfentwintig jaar of langer bij het bedrijf. Een aantal van hen heeft Kramer al veertig jaar of langer als werkgever. ,,Het langste dienstverband is, los van de Kramers, van Eldert Hoekstra”, zegt Jellesma, ,,Hij werkt al 43 jaar bij ons.”
Zwarte bladzijde
Kramer’s Bouwbedrijf kent ook zwarte bladzijdes. De kredietcrisis van 2011 tot 2013 hakte erin. De meeste projecten kwam stil te liggen. Door te weinig werk en het omvallen van klanten kon ook het Sint Nykster bedrijf het niet meer bolwerken. Kramers Bouwbedrijf is twee weken failliet geweest en kon een doorstart maken.
Kramer over die periode: ,,In de jierren tachtich wie der ek in krisis. Myn heit hat dy hiel bot meimakke. Hy en syn broers wiene krekt starten in 1977. Die ûnderfining fan harren hat ús der wol trochhinne sleept. We ha mei elkoar de skouders der ûnder setten en trochpakt. Ik wie hjir yn myn eigen tiid oant it wurk. Wat lytse klusjes. Sa diene wy it allegear. We moasten wol.” Edwin Jellesma: ,,Je merkt dan wat voor band je met elkaar hebt. Je doet met elkaar een stapje harder. De saamhorigheid heeft het goed gedaan, maar wat mij betreft was dit de laatste crisis.”
Tijd van nu
Sinds twee jaar heeft de bouw met een nieuwe crisis te maken. Waar het qua werk niet op kan, is materiaal duur en schaars. Het personeelstekort speelt hen parten. Ook Kramer’s Bouwbedrijf kan de planning soms lastig rond krijgen. Jellesma: ,,We zijn dermate flexibel dat we er goed op in kunnen spelen. Kramer is ook een leerbedrijf. Door jongens op te leiden hoopt het bedrijf de leerling-bouwvakkers aan zich te binden. Vaak lukt dat ook, maar de spoeling is dun.”
Jurjen Kramer: ,,In nije lichting is der noch net echt en wurknimmers mei in bulte ûnderfining gean aanst allegearre mei pensioen. Dat wurdt by elk bedriuw wol in probleem. Yn de krisistiid ha in hiel soad jongens net foar de bou keazen. De timmerskoallen ferdwine dêrtroch. En in soad jongens wolle studeare. It byld wie der ek dat der yn’e bou gjin wurk is. Dat merkst no noch. De ûnderfining ferdwynt aanst. De âlderen witte alles. Wy koppelje derom ek ús âldere mei in jonger wurknimmer. Soks wurket faaks goed.”
Bijzondere projecten
Edwin Jellema vindt zijn eigen huis één van de mooiste door Kramer gebouwde woningen. De schuurwoning is drie jaar geleden opgeleverd. Hier zijn verschillende technieken bij gebruikt, waaronder biobased bouwen. Zo bestaat de isolatie uit wollige vlokken gerecycled krantenpapier. Jurjen Kramer bouwt nu aan zijn nieuwe onderkomen. Hij gaat bij de nieuwe loods wonen. ,,We ha alles self betocht. Wy komme oan de oare kant fan it bedriuw te wenjen.”
Een van de leukste projecten, die het jubilerende bedrijf heeft gehad, is volgens Jellema de bouw van twaalf vakantiehuisjes op camping Stortemelk op Vlieland. Kramer realiseerde twaalf recreatiewoningen in vier verschillende typen gebouwd. ,,Vanaf het begin waren we hierbij betrokken. De moeilijk
heid was dat we midden in het bos bouwden zonder dat we een boom mochten rooien. Daaromheen was allemaal zandgrond, waardoor je er moeilijk met kranen kon komen. Het was een uitdagende logistieke planning en heel bijzonder. De collega’s, die aan de huisjes hadden gewerkt, mochten vervolgens proefslapen. De eigenaar van de camping vond dat ook hartstikke leuk. Dan sluit je een project ook ontzettend leuk af met degenen die eraan mee hebben gewerkt.”
Aan de andere kant van het land, in het Zeeuwse Tholen, staat sinds kort een vakantiepark met 166 woningen, waarvan Kramer het houten skelet heeft geleverd. De bouwpakketten zijn in Sint Nicolaasga klaargemaakt. Het project met vele series woningen was over meerdere jaren verspreid. De huizen werden per serie van 10 á 20 woningen in een paar weken tijd gemonteerd. ,,Dat project is nu net klaar. Het zijn soortgelijke huisjes als bij het Meer van Eijsinga geworden. Ook hieraan hebben wij trouwens aan meegebouwd.”
Kramer’s Bouwbedrijf zit in de haarvaten van het dorp. Zonder het Sint Nykster bouwbedrijf zou het dorp er letterlijk anders uitzien. Het bedrijf bouwde er veel woningen. ,,Wy sponsorje ek in soad. Sa binne wy sechtjin jier haadsponsor fan fuotbalferiening Renado west. Wy sette us graach foar Sint Nyk yn. Myn heit wie eartiids dan wol baas, mar se sieten tusken it personiel kofje te drinken. Je dogge it mei syn allen. En sa geane wy as fjirde generaasje ek troch.”
Kramer's Bouwbedrijf heeft op vrijdagmiddag 16 september van 15.00 tot 18.00 uur een open dag. Iedereen die wil kijken, is welkom.
(Foto's: De Zakenman)
